Đưa ra quyết định tài chính thông minh đòi hỏi phải hiểu một vài con số quan trọng. Một trong những yếu tố quan trọng nhất là tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu, tức là chỉ số D/E. Con số này có thể cho bạn biết nhiều điều về tình hình tài chính của công ty và cách công ty quản lý tiền của mình. Cho dù bạn là người đang cân nhắc đầu tư tiền vào đâu hay chủ doanh nghiệp đang cố gắng cải thiện hoạt động của mình thì con số này rất quan trọng. 

Trong hướng dẫn này, Exness sẽ giải thích những điểm quan trọng về chỉ số D/E để giúp bạn đưa ra quyết định tài chính tốt hơn.

Khái Niệm Về Nợ Và Vốn Chủ Sở Hữu

Trước khi tìm hiểu về tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu, hãy phân biệt điểm khác biệt chính trong tài chính doanh nghiệp: nợ và vốn chủ sở hữu.

Nợ là số tiền được một người hoặc một công ty vay và cần phải trả lại vào một thời điểm nào đó. Các ngân hàng hoặc tổ chức tài chính khác đôi khi sẵn sàng cho vay tiền để đổi lấy lãi suất mà họ tính cho người đi vay. Các công ty thường vay nợ để có được những thứ cần thiết cho hoạt động kinh doanh của họ, bao gồm tài sản con người, tài chính và vốn . Nợ có thể có nhiều hình thức khác nhau:

Khoản vay ngân hàng

Các khoản cho vay kinh doanh có bảo đảm và không có bảo đảm

Trái phiếu

Khoản vay thiết bị

Vốn chủ sở hữu, còn được gọi là vốn chủ sở hữu của cổ đông, cho biết lượng giá trị mà các cổ đông sở hữu hoàn toàn, ngay cả sau khi hạch toán số tiền mà công ty nợ. Vốn chủ sở hữu là số tiền sẽ được trả lại cho các bên liên quan trong trường hợp thanh lý tài sản và khi các khoản nợ được trả hết. Vốn chủ sở hữu được tính bằng cách lấy tổng tài sản trừ đi tổng nợ phải trả.

Vốn chủ sở hữu đại diện cho giá trị cổ phần của nhà đầu tư vào một công ty. Đây là một thước đo tài chính quan trọng để đánh giá số tiền mà công ty nắm giữ ngoài các khoản nợ và tài sản.

Ví dụ: Chủ sở hữu nhà có vốn chủ sở hữu khi ngôi nhà mà họ sở hữu có giá trị cao hơn khoản nợ căn nhà. Nếu tài sản nhà trị giá $300,000 và khoản nợ thế chấp là $120,000 thì chủ sở hữu nhà có $180,000 vốn sở hữu nhà.

Tỷ Lệ Nợ Trên Vốn Chủ Sở Hữu Là Gì?

Chỉ số D/E là thước đo tài chính đo lường tỷ lệ nợ của công ty so với vốn chủ sở hữu của cổ đông. Nó thể hiện cách một công ty tài trợ cho tài sản của mình. Bên cạnh đó, chỉ số này cung cấp cái nhìn sâu sắc về mức nợ của công ty, cho biết liệu công ty sử dụng nhiều nợ hay vốn chủ sở hữu hơn để điều hành hoạt động của mình. 

Tỷ lệ cao hơn cho thấy công ty sử dụng nhiều tiền vay hơn, đi kèm với các nghĩa vụ lãi suất và trả nợ. Ngược lại, tỷ lệ thấp hơn cho thấy công ty chủ yếu sử dụng vốn chủ sở hữu, không yêu cầu hoàn trả nhưng có thể làm loãng quyền sở hữu.

Công Thức Tỷ Lệ Nợ Trên Vốn Chủ Sở Hữu Là Gì? 

Công thức tính chỉ số D/E tương đối đơn giản:

Chỉ số D/E = Tổng nợ phải trả / Tổng vốn chủ sở hữu của cổ đông

Ở đây, “Tổng nợ phải trả” bao gồm cả nợ ngắn hạn và nợ dài hạn, trong khi “Tổng vốn chủ sở hữu của cổ đông” đề cập đến lợi ích sở hữu trong công ty.

Làm Thế Nào Để Tính Tỷ Lệ Nợ Trên Vốn Chủ Sở Hữu? 

Mặc dù bản thân công thức này rất đơn giản nhưng việc hiểu rõ các thành phần cấu thành nó có thể mang lại cái nhìn sâu sắc hơn về tình hình tài chính của công ty. Dưới đây là các bước chi tiết:

Bước 1: Xác định tổng nợ

Bước đầu tiên liên quan đến việc xác định tổng nợ của công ty. Điều này bao gồm cả nợ ngắn hạn và nợ dài hạn. Đây là cách bạn có thể tìm thấy những con số này:

Nợ ngắn hạn: Đây là các khoản nợ đến hạn trong vòng một năm, bao gồm các khoản phải trả, các khoản vay ngắn hạn và các khoản nợ ngắn hạn khác.

Nợ dài hạn: Đây là các khoản nợ đến hạn hơn một năm kể từ ngày lập bảng cân đối kế toán và có thể bao gồm các khoản vay dài hạn, trái phiếu phải trả và nghĩa vụ thuê tài sản.

Ví dụ:

Nợ ngắn hạn: $50,000 

Nợ dài hạn: $100,000 

Tổng nợ = Nợ ngắn hạn + Nợ dài hạn

Tổng nợ = $50,000 + $100,000 = $150,000 

Bước 2: Xác định tổng vốn chủ sở hữu của cổ đông

Bước tiếp theo là xác định tổng vốn chủ sở hữu của công ty. Con số này thể hiện phần lãi còn lại trong tài sản của công ty sau khi trừ đi nợ phải trả.

Ví dụ:

Cổ phiếu phổ thông: $30,000 

Lợi nhuận giữ lại: $70,000 

Tổng vốn chủ sở hữu của cổ đông = Cổ phiếu phổ thông + Lợi nhuận giữ lại

Tổng vốn chủ sở hữu của cổ đông = $30,000 + $70,000 = $100,000

Bước 3: Tính tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu

Sau khi bạn đã xác định được cả tổng nợ và tổng vốn chủ sở hữu, giờ đây bạn có thể tính chỉ số D/E bằng cách sử dụng cùng một công thức mà chúng ta đã khám phá ở trên:

Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu = Tổng nợ / Tổng vốn chủ sở hữu của cổ đông

Ví dụ:

D/E = $150,000 / $100,000 = 1.5

Chỉ số D/E là 1.5 cho thấy công ty có nợ nhiều hơn 1.5 lần so với vốn chủ sở hữu, báo hiệu mức độ đòn bẩy tài chính vừa phải.

Tỷ Lệ Nợ Trên Vốn Chủ Sở Hữu Cho Chúng Ta Biết Điều Gì? 

Chỉ số D/E là một chỉ số mạnh mẽ về sự ổn định tài chính và hồ sơ rủi ro của công ty. Nó phản ánh tỷ lệ tương đối của nợ và vốn chủ sở hữu mà một công ty sử dụng để tài trợ cho tài sản và hoạt động của mình.

Chỉ số D/E cao

Chỉ số D/E cao cho thấy công ty phụ thuộc nhiều vào nợ để tài trợ cho hoạt động của mình. Điều này có thể do một số lý do:

Mở rộng và tăng trưởng: Công ty có thể đang trong giai đoạn tăng trưởng, cần vốn đáng kể để mở rộng, điều này không thể được đáp ứng chỉ bằng vốn chủ sở hữu.

Đòn bẩy để mang lại lợi nhuận cao hơn: Bằng cách sử dụng vốn vay, công ty có thể kiếm được lợi nhuận cao hơn trên vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên, điều này đi kèm với rủi ro tài chính gia tăng do nghĩa vụ trả lãi và gốc.

Mặc dù việc vay nợ có thể mang lại lợi nhuận cao hơn trong ngắn hạn nhưng nó cũng làm tăng rủi ro tài chính của công ty. Điều này là do công ty phải trả nợ bất kể kết quả hoạt động tài chính của nó như thế nào. Nếu công ty không tạo ra đủ doanh thu để trang trải nghĩa vụ nợ, nó có thể dẫn đến kiệt quệ tài chính hoặc thậm chí phá sản.

Chỉ số D/E thấp

Ngược lại, chỉ số D/E thấp cho thấy công ty phụ thuộc nhiều hơn vào vốn chủ sở hữu cho nhu cầu tài chính của mình. Điều này có thể có một số ý nghĩa:

Rủi ro tài chính thấp hơn: Công ty có rủi ro tài chính thấp hơn vì vốn chủ sở hữu không cần phải hoàn trả như nợ. Điều này có thể đặc biệt quan trọng đối với các công ty mới hoặc có nhiều biến động với dòng tiền không ổn định.

Pha loãng quyền sở hữu: Dựa nhiều hơn vào vốn chủ sở hữu đồng nghĩa với việc phát hành thêm cổ phiếu, điều này có thể làm loãng quyền sở hữu của cổ đông hiện hữu. Mặc dù điều này không dẫn đến kiệt quệ tài chính như nợ nần nhưng nó có thể dẫn đến giảm giá trị cổ phiếu hiện có và giảm quyền kiểm soát công ty của cổ đông hiện hữu.

Hành động cân bằng

Cuối cùng, chỉ số D/E cho chúng ta biết cách tiếp cận của công ty trong việc cân bằng rủi ro và lợi nhuận. Một công ty có chỉ số D/E cao đang chấp nhận nhiều rủi ro hơn để có được phần thưởng cao hơn. Ngược lại, một công ty có chỉ số D/E thấp thì thận trọng hơn, có thể phù hợp hơn với ngành hoặc giai đoạn phát triển của công ty đó. 

Việc xem xét bối cảnh của công ty và các trường hợp cụ thể khi giải thích tỷ lệ này là điều cần thiết, điều này đưa chúng ta đến câu hỏi tiếp theo.

Thế Nào Là Tỷ Lệ Nợ Trên Vốn Chủ Sở Hữu Tốt? 

Khái niệm tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu tốt thực sự mang tính chủ quan và có thể khác nhau đáng kể giữa các ngành. Các ngành thâm dụng vốn, chẳng hạn như tiện ích và sản xuất, thường có tỷ lệ trung bình cao hơn do tính chất hoạt động của chúng và lượng vốn cần thiết đáng kể. Do đó, điều cần thiết là phải điều chỉnh tỷ lệ này với mức trung bình của ngành và chiến lược tài chính của công ty.

Chỉ số D/E thấp (< 1)

Chỉ số D/E thấp cho thấy công ty sử dụng nhiều vốn chủ sở hữu hơn nợ để tài trợ cho hoạt động của mình. Điều này cho thấy rủi ro tài chính thấp hơn do có ít nghĩa vụ trả lãi và gốc hơn. Tuy nhiên, nó cũng có thể biểu thị việc sử dụng đòn bẩy không đúng mức cho tăng trưởng. Mặc dù việc tài trợ vốn cổ phần không yêu cầu hoàn trả nhưng nó có thể dẫn đến sự suy giảm quyền sở hữu và quyền kiểm soát. Các công ty có chỉ số D/E thấp có thể không phát huy tối đa tiềm năng tăng trưởng của mình bằng cách tận dụng nguồn tín dụng sẵn có.

Chỉ số D/E vừa phải (1–2)

Chỉ số D/E vừa phải thường được coi là chấp nhận được vì nó cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận. Nó gợi ý rằng công ty sử dụng kết hợp nợ và vốn chủ sở hữu để tài trợ cho hoạt động của mình, điều này có thể biểu thị một chiến lược tài chính cân bằng. Một công ty có chỉ số D/E vừa phải có thể sẽ quản lý rủi ro tài chính của mình đồng thời tận dụng các cơ hội tăng trưởng mà đòn bẩy có thể mang lại.

Chỉ số D/E cao (> 2)

Chỉ số D/E cao cho thấy rằng một công ty tài trợ một phần đáng kể cho hoạt động của mình thông qua nợ. Điều này thường được coi là rủi ro vì nó hàm ý sự phụ thuộc nhiều vào nợ, đi kèm với nghĩa vụ trả lãi và gốc. Chỉ số D/E có thể dẫn đến lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu cao hơn khi công ty tận dụng vốn vay để tài trợ cho sự phát triển của mình. Tuy nhiên, nó cũng làm tăng rủi ro tài chính vì công ty có nghĩa vụ cố định cao hơn và có thể gặp khó khăn trong việc thanh toán nợ, đặc biệt là trong thời kỳ suy thoái tài chính.

Ngoài ra, nếu chỉ số D/E của doanh nghiệp âm, điều này có nghĩa là vốn chủ sở hữu của cổ đông âm vì doanh nghiệp có nhiều nợ hơn tài sản. Điều này cho thấy rằng một doanh nghiệp có thể sắp phá sản và cổ phiếu của nó có thể sẽ có rất ít giá trị.

Nhìn chung, điều quan trọng là phải xem xét các tiêu chuẩn của ngành và chiến lược tài chính của công ty khi đánh giá liệu chỉ số D/E có tốt hay không. Ngoài ra, chỉ số này cần được phân tích với các số liệu tài chính và yếu tố định tính khác để có cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính của công ty.

Tại Sao Tỷ Lệ Nợ Trên Vốn Chủ Sở Hữu Lại Quan Trọng?

Để duy trì hoạt động kinh doanh và thành công, một công ty phải theo dõi mức nợ của mình. Các số liệu khác nhau giúp các công ty lớn và nhỏ theo dõi các khoản vay của họ, bao gồm cả tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu. Công thức này giúp chúng ta hiểu được trong một khoảng thời gian liệu công ty có đang lạm dụng nợ để tài trợ cho hoạt động của mình hay ngược lại, liệu công ty có phụ thuộc quá nhiều vào vốn chủ sở hữu của các bên liên quan để tự tài trợ hay không. Các nhà đầu tư tiềm năng cũng sử dụng các số liệu này. Mặc dù mức nợ cao hơn có thể làm tăng lợi nhuận tiềm năng nhưng chúng cũng có thể làm trầm trọng thêm các khoản lỗ, gây rủi ro cho các cổ đông.

Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu là tỷ lệ đòn bẩy. Bất kỳ công ty nào có nhà đầu tư hoặc muốn lựa chọn vay tiền nên theo dõi chặt chẽ tỷ lệ này. Nhìn chung, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu cho thấy cơ cấu vốn kinh doanh và các chiến lược tài trợ cho tăng trưởng, hoạt động và mở rộng theo thời gian. Cuối cùng, tỷ lệ này có thể giúp đánh giá mức độ bền vững và lành mạnh của một doanh nghiệp.

Những Hạn Chế Của Tỷ Lệ Nợ Trên Vốn Chủ Sở Hữu Là Gì?

Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu là một công cụ quan trọng để đo lường mức nợ của công ty. Nó có thể giúp một công ty quyết định liệu nó có thể nói chuyện với ngân hàng để ký hợp đồng vay vốn để phát triển kinh doanh hay không. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu có một số hạn chế:

Ngành là một yếu tố quan trọng cần tính đến khi phân tích tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu. Các nhà đầu tư và ngân hàng có thể cảm thấy thoải mái với mức nợ cao hơn trong một số ngành nhất định, chẳng hạn như ngành công nghiệp, nơi có thể cần đầu tư vào thiết bị dài hạn và đắt tiền và được coi là phù hợp để tài trợ bằng nợ.

Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu được tính toán trong một năm tài chính và không nói lên nhiều điều về nghĩa vụ nợ ngắn hạn. Để làm được điều đó, cần có một chỉ số khác.

Để có một chỉ số tuyệt vời về hiệu suất tổng thể của doanh nghiệp, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu phải được tính toán bằng các chỉ số và số liệu tài chính bổ sung. Ví dụ: “chỉ số hiện tại” cho phép các nhà đầu tư giúp đo lường khả năng thanh toán ngắn hạn của công ty.

Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu là một trong những thước đo tài chính đầu tiên mà các nhà đầu tư hoặc ngân hàng kiểm tra để tìm hiểu thêm về tình hình tài chính dài hạn của công ty. Một công ty phải luôn theo dõi mức nợ trên vốn chủ sở hữu để tiến hành các hoạt động trong tương lai – và có thể vay nếu cần. Các ngân hàng và tổ chức tài chính không muốn cho vay đối với các doanh nghiệp đã nợ quá nhiều. Và tỷ lệ nợ của công ty càng cao thì ngân hàng có thể sẽ tính lãi suất càng cao, bởi vì các ngân hàng thường muốn được đền bù vì phải gánh chịu nhiều rủi ro hơn.

Hiểu tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu là điều cần thiết đối với bất kỳ ai xử lý vấn đề tài chính, cho dù bạn là nhà đầu tư, nhà phân tích tài chính hay chủ doanh nghiệp. Nó làm sáng tỏ cấu trúc tài chính của công ty, cho thấy sự cân bằng giữa nợ và vốn chủ sở hữu. Nó không chỉ là về những con số; đó là về việc hiểu câu chuyện đằng sau những con số đó. 

Bằng cách học cách tính toán và giải thích chỉ số D/E cũng như bằng cách xem xét bối cảnh ngành và phương pháp tài chính của công ty, bạn trang bị cho mình khả năng đưa ra các quyết định tài chính thông minh hơn. Cho dù đánh giá các lựa chọn đầu tư hay cân nhắc rủi ro kinh doanh, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu là một phần thiết yếu của câu đố.